Visserijkundig onderzoek

Visserijkundig onderzoek van het Wanssums Ven

                                                                                       

Kruiskarperafvissen 1 

Kruiskarperafvissen 2

Kruiskarperafvissen 3

Kruiskarperafvissen 4

Op dinsdag 29 november 2005 werden, onder grote belangstelling van een aantal van onze leden, vijver 1 en 2 van het Wanssums Ven afgevist voor een visserijkundig onderzoek. Dit onderzoek was noodzakelijk omdat de vangsten de afgelopen jaren wat tegenvallend waren.
Afgelopen zomer werd onze vijver al bezocht door medewerkers van de OVB. Er werden watermonsters genomen en onderzocht. Daarna werd er besloten een visserijkundig onderzoek te houden. In verband met de conditie van de vissen is een dergelijk onderzoek in de zomer niet mogelijk; het moet gedaan worden in het koudere jaargetijde. Om 8.30 waren 3 medewerkers van de OVB en twee beroepsvissers al aanwezig bij het Wanssums Ven. Die hadden er toen al een autoritje van 2 uur op zitten. Na een kopje koffie werd er begonnen met de werkzaamheden.
Beide beroepsvissers hadden elk een boot bij zich. Met de grootste boot kon het sleepnet worden uitgevaren en

 binnengehaald.

                                                                        

De boot die het sleepnet moet trekken, wordt te water gelaten       Ook de man van de administratie zit klaar.....

                                                                                                                                                                                               

             En het meetstation ingericht….

                                                                                                                                                                                          

De andere boot diende ter assistentie en werd gebruikt bij het scheppen van de vis die in het net belandd. Op de grote boot zaten 2 lieren, waarmee het net automatisch werd binnengehaald. De vissers hoefden slechts te zorgen dat het net netjes in de boot terecht kwam. Ook de medewerkers van de OVB hadden een boot bij zich. Aan boord bevond zich een generator en apparatuur om de oeverzones elektrisch af te vissen.
Wat ons opviel was de professionaliteit en de efficiëntie waar mee het onderzoek werd uitgevoerd. De medewerker van de OVB richtten een meet en weegstation in, terwijl de vissers het net in stelling brachten voor de eerste trek.
Vervolgens werd de gevangen vis overgeheveld naar de OVB boot, die ze bij het meetstation aan land bracht. Vier medewerkers van het Alvertje hielpen daar om de vis aan land te dragen. Vervolgens werden ze op soort gesorteerd en daarna gemeten en gewogen waarbij een van de OVB-medewerkers de maat nam en een ander de administratie bijhield. Ook werd er van een aantal vissen een schub getrokken. Aan de hand van deze schubben gaat de leeftijd van betreffende vissen worden bepaald.
Ondertussen waren de beroepsvissers al lang bezig met een volgende trek.
Als er ergens een gaatje viel, stapten de OVB-medewerkers in hun bootje en gingen ze de oeverzones elektrisch afvissen. Ook dit leverde aardig wat vis op.
Zo werd er in de voormiddag in 3 trekken vijver 2 afgevist.
Tijdens de middagpauze stonden er een paar grote ketels erwten- en tomatensoep en een flinke stapel pannekoeken klaar. Hiervoor had Francien Hermans gezorgd. Dit ging wel in met dit koude weer. In de namiddag kwam vijver 1 aan de beurt. Ook hier werd met 3 trekken het grootste deel van de vijver afgevist.

Het net wordt uitgevaren.... 

                                                                                                                     en vervolgens gesloten... 

en langzaam binnengesleept.....                                               Daarna werd de vis uit het net geschept...

en overgeladen in de OVB-boot.....                                                 De vis werd gelost door helpers van het alvertje   

                                                                        

                                                                                       

 en  vervolgens op soort gesorteerd.    Fraaie exemplaren, nietwaar?....
                                                                                      

Daarna werden ze gemeten en gewogen....

Resultaten:
De eerste trek aan de noordzijde van vijver 2 leverde niet zo veel op. Daarna werden aan de westkant boven verwachting veel karpers gevangen en leverde de zuidoostkant allerlei vis, waaronder ook snoek, op. Grote brasem was er nog niet bij. Die kwamen tevoorschijn bij de eerste trek aan de noordwestkant van vijver 1. Ook in de zuidwesthoek van deze vijver werden grote brasem, maar ook nogal wat karpers gevangen. Als laatste werd de zuidoosthoek afgevist. Hier kwam de meest bijzondere vis vandaan; een goudvis met een gewicht van bijna 2 kilo. Ook werden er in vijver 1 behoorlijk wat snoeken gevangen, waaronder exemplaren van 103 en 96 cm. Als je de vangsten bekeek, viel op dat er veel vis kleiner dan 10 cm werd gevangen. Ook grote brasem, karper en snoek kwamen er behoorlijk wat uit. De vangst aan zeelt viel wat tegen. Wat we vooral missen is de vis tussen de 10 en de 35 cm. Die werd nauwelijks gevangen.                                     

                                                                                          

Tijdens de middagpauze was het smullen...                             van de soep en pannekoeken van Francien....

                                                                                 

Rondom de eilanden en in de oeverzones....                            wordt er elektrisch afgevist...

De publieke belangstelling was behoorlijk....                            Deze mannen legden netten door de jeugdvijver om

                                                                                                            de aalscholvers het vissen te beletten....

De Visstandbeheerscommissie van het Alvertje wacht de resultaten van het onderzoek nog even af, waarna er besloten wordt welke maatregelen er genomen dienen te worden.

Tot slot dankt het bestuur alle medewerkers voor hun inzet op deze dag. Vooral het groepje mensen dat zich die dag bezighield met het plaatsen van netten en het spannen van draden bij de jeugdvijver mogen gerust wat extra lof toezwaaien. Zij hebben een groot deel van het afvissen gemist, maar wel een erg goed werk verricht waardoor de zwarte rovers minder kans maken een aanval te doen op het visbestand in deze vijver.
Als de resultaten van het onderzoek binnen zijn, zullen we er zeker over berichten op deze site.
Pieter Kunen.

Uitslag visserijkundig onderzoek in het Wanssums Ven

Op dinsdag 29 november werd er een visserijkundig onderzoek uitgevoerd op vijver 1 en 2 van het Wanssums ven. Een verslag met een aantal foto's van deze gebeurtenis vindt u elders op deze site. 

Onderstaande gegevens en aanbevelingen komen uit het rapport wat we van de O.V.B hebben ontvangen...
Op 29 november 2005 is op verzoek van HSV "Het Alvertje" te Oostrum door de OVB een visserijkundig onderzoek uitgevoerd in het Wansums Ven. Hierbij zijn de soortensamen-stelling, de lengteopbouw van de verschillende vissoorten, de groei en de conditie van de gevangen vis vastgelegd. De visstandbemonstering werd uitgevoerd met zegens en een elektro visapparaat.

De visstand in het Wansums Ven bestaat qua aantallen voornamelijk uit kleine brasem en blankvoorn en qua biomassa is karper de belangrijkste vissoort.

Knelpunten in de ontwikkeling van de visstand zijn onder meer:
- Wisselingen in het waterpeil.
- Het voorkomen van een spronglaag in de zomer.
- Aalscholverpredatie.
In het rapport worden aanbevelingen gedaan voor het toekomstige beheer.

Viswatertypering: 

De inrichting van een water bepaalt in sterke mate welke visstand zich uiteindelijk kan ontwikkelen. De aanwezigheid van waterplanten is hierbij een belangrijke sturende factor. Waterplanten vervullen in meerdere opzichten een belangrijke functie voor de aanwezige visstand.
De volgende typen waterplanten kunnen worden onderscheiden:
- bovenwaterplanten (emerse waterplanten, o.a. riet, lisdodde)
- onderwaterplanten (submerse waterplanten, o.a. waterpest, hoornblad)
- drijfbladplanten (o.a. gele plomp, waterlelie)
Veel vissoorten gebruiken in het voorjaar de (resten van) waterplanten om de eieren op af te zetten. Het zijn vooral de boven- en onderwaterplanten die hiervoor het meest worden benut. De planten bieden de vis daarnaast bescherming tegen predatoren (roofvis, visetende vogels) en beschutting tegen stroming. Vooral voor jonge vis is deze beschutting erg belangrijk. Op en tussen de planten bevinden zich bovendien tal van organismen die een belangrijke voedselbron vormen voor vis.
In een natuurlijke situatie is een geleidelijke overgang van land naar water te zien, waarbij oevervegetatie overgaat in bovenwaterplanten, gevolgd door drijfbladplanten en vervolgens onderwaterplanten. De taludhelling en het doorzicht van het water bepalen hierbij de groeimogelijkheden. Omdat waterplanten voor hun groei zonlicht nodig hebben, zijn de groeimogelijkheden in ondiep en helder water beduidend beter dan in diep en/of troebel water. Onderwaterplanten zijn in de regel indicatief voor helder water.
Een water met een rijk waterplantenbestand kan ruimte bieden aan veel verschillende vissoorten, waaronder plantenminnende vissoorten als ruisvoorn en zeelt.
In een troebel, plantenarm water zal zich over het algemeen een soortenarme visstand ophouden, met waarschijnlijk brasem als meest voorkomende vissoort. De verschillende typen wateren, variërend van helder en begroeid tot troebel en onbegroeid, zijn door de OVB onderverdeeld in vijf "viswatertypen":
- het baars-blankvoorntype, 
- het ruisvoom-snoektype,
- het snoek-blankvoorntype,
- het blankvoorn-brasemtype,
- het brasem-snoekbaarstype.

Op grond van de aanwezige vegetatie in de zomermaanden en de tijdens de milieu-inventarisatie gemeten voedselrijkdom van het water kan het Wansums Ven worden getypeerd als een water van het blankvoorn-brasem viswatertype. In dit watertype wordt over het algemeen een visstand aangetroffen die voornamelijk bestaat uit brasem en blankvoom. De karper kan een van de meest voorkomende begeleidende vissoort zijn.




baars-blankvoorntype





ruisvoorn-snoektype





snoek-blankvoorntype






blankvoorn- brasemtype




snoekbaars-brasemtype

Draagkracht en milieu 

Onder de draagkracht van een watertype wordt verstaan de maximale hoeveelheid vis (uitgedrukt in kilogrammen per hectare) die afhankelijk van de heersende milieu-omstandigheden (bodemsamenstelling, voedselrijkdom, zichtdiepte, diepteverloop, waterplanten) bij een goede conditie van de kenmerkende vissoorten in dat watertype kan voorkomen. In een water van het blankvoom-brasemwatertype zal de draagkracht ongeveer 350 tot 600 kg/ha bedragen. De spreiding in draagkracht is afhankelijk van de voedselrijkdom van het water, waarbij vooral de bodemsoort bepalend is. Een water met een zandbodem is van nature minder voedselrijk dan een water met bijvoorbeeld een veen- of kleibodem. Wateren op een kleigrond zijn over het algemeen het meest voedselrijk. Voorafgaand aan het visserijkundig onderzoek is door medewerkers van de OVB een milieubemonstering uitgevoerd op 13 juni 2005.
Het gemeten zuurstofgehalte vertoonde grote schommelingen. Er is een zuurstofgehalte van 9,0 mg/l aan de oppervlakte gemeten (95% zuurstofverzadiging), bij de bodem (5 meter diep) was het zuurstofgehalte slechts 2,5 mg/l (zuurstofverzadiging van 23%). In wateren met een stabiele zuurstofhuishouding zal het zuurstofgehalte altijd boven de 6 mg/l zijn, bij een verzadigings-percentage tussen de 80 en 120 %. De metingen geven duidelijk aan dat in juni 2005 een zogenaamde "temperatuurstratificatie" in het Ven was opgetreden.
Op grond van de bodemsamenstelling en de heersende milieu-omstandigheden zal de draagkracht van het Wansums Ven ongeveer 400 kg/ha bedragen. De relatief lage draagkracht is het gevolg van de vrij voedselarme bodem en het optreden van temperatuursstratificatie tijdens de zomermaanden.
Uitvoering van het onderzoek
Op 29 november 2005 is het Wansums Ven onder verantwoordelijkheid van de OVB door de beroepsvisser P. Kalkman uit Moordrecht en B. van Wijk uit Groot-Ammers met een zegen bevist. Met deze zegen van 160 meter lengte zijn in totaal 6 trekken uitgevoerd. Tevens is door medewerkers van de OVB met een elektro-visapparaat nagenoeg de gehele oeverzone afgevist (zie figuur 4.1). Er is in totaal circa 70% van het wateroppervlak afgevist. De gevangen vis is direct met beugels overgebracht in teilen van de OVB en naar de verwerkingsplaats gebracht.

Plattegrond: links vijver twee en rechts vijver een

Elke cirkel geeft een trek met de zegen aan;
trekken 1 t/m 3 in vijver twee en 4 t/m 6 in vijver een...

Alle gevangen vis werd kort voor het vis-onderzoek in een speciale verdovingsvloeistof licht verdoofd. Hierdoor kon de vis gemakkelijk gemeten en gewogen worden zonder al te veel kans op beschadiging en stressverschijnselen.
Van de gevangen vis zijn de lengte en het gewicht bepaald, zodat de conditie kon worden berekend. Als maat voor de conditie van de vis wordt genomen de verhouding tussen het gemeten gewicht en het "normaalgewicht" van de vis. Het normaalgewicht is door de OVB empirisch bepaald aan de hand van talrijke metingen van lengte en gewicht van vissen uit een reeks van wateren (Baarda en Kampen, 1988). Van een aantal vissen zijn tevens enkele schubben verwijderd om de leeftijd te kunnen bepalen. Op grond van deze leeftijdsbepaling en via een computeranalyse van de lengtefrequentieverdeling is de groeisnelheid van blankvoorn, brasem en ruisvoorn vastgesteld. De beoordeling van deze groeisnelheid heeft plaatsgevonden op grond van OVB-normen voor de groei van diverse vissoorten.

Resultaten van het onderzoek:

In onderstaande tabel kunt u bekijken welke aantallen er per vissoort gevangen zijn en hoe hun lengt en gewicht was.

Vissoort
Aantal
Hoeveelheid
Minimum
Maximum
Minimum
Maximum


(in kg)
lengte
lengte (in
gewicht
gewicht



(in cm)
(in cm)
(in gram)
(in gram)
Baars
89
0,5
7
17
3
60
Brasem
1325
64,2
7
58
3
2329
Blankvoorn
924
36,9
7
25
3
195
Giebel
1
2,2
47
47
2191
2191
Karper
58
355
19
83
103
9801
Kolblei
24
0,5
11
14
13
28
Spiegelkarper
15
101
56
84
3006
11870
Aal/Paling
2
0,9
61
63
422
468
Pos
29
0,5
9
14
9
36
Ruisvoorn
32
0,9
6
23
2
163
Snoekbaars
15
0,2
11
14
8
18
Snoek
49
52,9
20
101
44
7824
Zeelt
17
26,2
34
54
628
2567
Totaal
2580
641,9



                                                                                             Grafiek gewicht
                                                                                        

 Grafiek aantallen                                                              

                                                                                                                                                                                           

Bovenstaande grafiek geeft het relatieve aantals-aandeel per vissoort in de vangst weer...
Deze grafiek geeft het relatieve gewichts-aandeel per vissoort in de vangst weer...
N.b. Spiegelkarper is geen aparte soort, maar wordt in deze tabel voor de volledigheid apart vermeld.
De soortsamenstelling in het Wansums Ven bestond qua aantallen voornamelijk uit brasem en blankvoorn. Alle andere vissoorten vertegenwoordigden minder dan 10% van de vangst. Qua gewicht bestond het visbestand voornamelijk uit karper (inclusief spiegelkarper); deze soort vertegenwoordigt circa 71 % van de vangst.


Groei: 

Tijdens de visstandbemonstering in het Wansums Ven zijn 13 vissoorten gevangen. Kleine brasem en blankvoorns zijn de meest voorkomende vissoorten qua aantallen. De witvissoorten verkeerden over het algemeen in een voldoende conditie. De blankvoorn vertoonde een gemiddelde groei, terwijl de groei van de brasem gemiddeld tot snel was.
De belangrijkste predator in het Ven is de snoek met een gewichtsaandeel in de vangst van circa 8%. Van deze vissoort zijn relatief veel exemplaren gevangen en zowel jonge als oudere jaarklassen zijn aanwezig. De aanwezige oevervegetatie (met name riet) is een belangrijke factor in het voorkomen van jonge snoeken (0+ en 1+ jaarklasse). Tussen de begroeiing vinden de jonge exemplaren schuilgelegenheid tegen wegvraat door grotere soortgenoten en aalscholvers.
Van snoekbaars is alleen een 0+ jaarklasse aangetroffen. Mogelijk is het leefmilieu voor grote snoekbaars ongunstig is (spronglaag gemeten in de zomer) of dat deze vissoort selectief wordt weggevangen door hengelaars. Snoekbaars is gevoelig voor lage zuurstofgehalten die samenhangen met de aanwezigheid van een spronglaag. Gezien de morfologie van het water met steile taluds, lijkt het dat er wel een goed biotoop is voor snoekbaars.
Het vangstgewicht bestond voornamelijk uit karper (58 exemplaren met een gewicht van 355 kilo). Daarnaast zijn er 15 spiegelkarpers gevangen met een gewicht van 101 kilo. Het aantal gevangen karpers was veel hoger dan tijdens eerdere bemonsteringen (8 stuks met een gewicht van 34,1 kilo in 1997). Het gemiddelde gewicht van de karper is gestegen van 4,3 kilo in 1997 tot 6,2 kilo (spiegel+schubkarpers) in 2005.

Knelpunten in de ontwikkeling: 

Omdat de bodem van de vijver uit voedselarm zand bestaat en de vijver wordt gevoed met voedselarm grond- en regenwater, is de productie van visvoedsel relatief laag.
De karper, die zich met grover voedsel voedt (slakjes, mosseltjes e.d.) kan onder de huidige omstandigheden goed in de visvijver gedijen. Ook het door sportvissers ingebrachte voer kan een positieve invloed hebben op de conditie van de karper.
Het sterk fluctuerende waterpeil heeft nadelige gevolgen voor de visstand. Enerzijds kunnen in droge perioden oeverzones droogvallen, waardoor belangrijke voedselgebieden niet meer toegankelijk zijn. Daarnaast kan een peilverlaging in het voorjaar/begin van de zomer resulteren in een afname van paaiplaatsen, het droogvallen en verdrogen van afgezette eieren en sterfte onder het jonge (nog niet mobiele) visbroed. Daarnaast wordt de ontwikkeling van oever- en onderwatervegetatie beperkt door peilfluctuaties.
Naar aanleiding van klachten van hengelaars over de slechte vangsten op de diepere delen van de beide vijvers is tijdens een milieu-inventarisatie door de OVB op 13 juni 2005 geconstateerd dat in beide vijvers van het Ven een zogenaamde spronglaag voorkomt. De vorming van een spronglaag heeft tijdens de zomermaanden onder meer nadelige gevolgen voor het zuurstofgehalte in de diepere waterlagen. Het voorkomen van een spronglaag en de bijbehorende slechte waterkwaliteitsparameters vormt een belemmering voor de ontwikkeling van de visstand en kan op sommige wateren aanleiding zijn voor vissterfte.
Ook het voorkomen van aalscholvers in het Wansums Ven vormt een bedreiging voor een goede evenwichtige ontwikkeling van de visstand. Uit de lengtefrequentieverdeling van blankvoorn en brasem blijkt dat exemplaren groter dan 20 centimeter nauwelijks voorkomen. Nagenoeg alle vissen kleiner dan 20 centimeter zijn gevangen met het elektrovisapparaat in een aantal plaatsen in de oevervegetatie. Deze vissen benutten de dichtbegroeide oeverzone als beschutting. Zeer waarschijnlijk worden deze vissen, die normaliter op het open water verblijven, weggevreten door aalscholvers. Ook zijn er geen windes meer aangetroffen in het Wansums Ven. In 1996 is deze vissoort uitgezet en meestal gedijt deze vissoort vrij goed in afgesloten wateren. Deze vissoort kan zich door natuurlijke voortplanting ook handhaven in afgesloten wateren. Omdat de winde ook voornamelijk op het open water verblijft, is het aannemelijk dat een groot deel van de uitgezette vissen ook weggevreten zijn door aalscholvers, hoewel snoek ook een belangrijke predator van deze vissoort kan zijn.

Aanbevelingen
Waterpeil:

In het belang van de visstand dient in viswateren te worden gestreefd naar een zo constant mogelijk waterpeil. De aansluiting van het water op een watergang in de nabijheid zou dit kunnen bewerkstelligen. Voor het Wansums Ven is dit echter erg moeilijk te realiseren. In overleg met de gemeente kan wellicht worden bekeken of het aanleggen van een pijpleiding naar een ander water tot de mogelijkheden behoort.

Aalscholvers: 

Ook het voorkomen van aalscholvers in het Wansums Ven vormt een bedreiging voor een goede evenwichtige ontwikkeling van de visstand. Door hengelaars wordt soms melding gemaakt van groepen van wel 50 aalscholvers die de vijvers bezoeken. Duidelijk is dat dit de natuurlijke predatie ver te boven gaat. De HSV heeft deelgenomen aan het aalscholverproject van de NWS. In dit kader zijn op de nabij gelegen jeugdvijvers o.a. zwarte zwanen geplaatst. Momenteel vormt de predatie door aalscholvers een groot knelpunt voor de visstand en dus indirect voor de sportvisserijmogelijkheden. Aangezien de aalscholver een beschermde vogelsoort is, mogen slechts preventieve maatregelen worden genomen. Van belang is dat er voor vissen voldoende structuren in het water zijn, die schuilmogelijkheid bieden. Ondiepe oeverzones met voldoende onderwaterplanten en open rietkragen zijn een toevluchtsoord voor vissen, maar onaantrekkelijk als jachtgebied voor aalscholvers. Natuurlijk heeft een dergelijke oever ook meerwaarde als paaiplaats en als schuilplaats voor jonge vis. Ook onder drijfbladplanten zoals de gele plomp kunnen vissen zich verschansen wanneer vogels hen belagen. De onderwaterplanten in de visvijver bieden vooral kleinere vis een goede schuilplaats. Gezien de hoge bezetting met bodemwoelende karper lijkt de kans op een voldoende groot areaal begroeiing met onderwaterplanten niet erg reëel. Om ook grotere vissen en vis buiten de oeverzones schuilgelegenheid te kunnen bieden, kan gebruik gemaakt worden van onderwaterstructuren. Onderwaterstructuren zijn van groot belang voor vis. Niet alleen als schuilmogelijkheid tegen aalscholvers, maar ook voor diverse andere toepassingen. Zo kunnen onderwaterstructuren dienst doen als paaisubstraat en als foerageergebied (bijvoorbeeld voor een snoek die in hinderlaag ligt).
Daarnaast vormen onderwaterstructuren een goede ondergrond voor mosseltjes en (draad)algen om op te groeien, wat door vissen weer als voedselbron gebruikt kan worden.
Als onderwaterstructuren kunnen bij-voorbeeld bomen, takkenbossen (rijshout) of oude kerstbomen worden gebruikt. Deze dienen dan wel te worden verzwaard om te kunnen worden afgezonken. De levensduur van degelijke onderwaterstructuren is ongeveer 10 jaar. Hierna is het hout zover achteruitgegaan, dat het zijn waarde voor vis verliest. Door het gebruik van diverse soorten hout en takken kunnen verschillende effecten bereikt worden. Als bijvoorbeeld kerstbomen gebruikt worden, zal meer kleinere vis tot de structuren aangetrokken worden, omdat de dichtheid van de takken én dus de beschutting groot is. Als takken of bomen worden gebruikt met een minder grote dichtheid, zoals eiken of beuken, dan zullen grotere vissen worden aangetrokken, indien onderwaterstructuren worden geplaatst dienen wel waarschuwingsborden of markeringen te worden geplaatst, zodat sportvissers deze structuren kunnen vermijden. Bij voorkeur moeten in het relatief kleine water de structuren in

de oeverzones worden aangebracht



Spronglaag: 

Het voorkomen van diepe gedeelten in het water tot wel vijf meter is aanleiding voor het ontstaan van een spronglaag in de zomer. Het verondiepen van het water door er grond in te brengen is de beste maatregel, maar is relatief kostbaar. De noodzaak voor een gehele verondieping is afhankelijk van de regelmaat en de mate waarin waarmee de spronglaag wordt gevormd. Mocht de spronglaag niet ieder jaar worden gevormd door variatie in de weersomstandigheden in het voorjaar en de zomer, dan wegen de kosten van de maatregel wellicht niet op tegen de voordelen. Mocht het voorkomen van de spronglaag de komende jaren vaker worden geconstateerd, dan moet het water bij voorkeur worden verondiept.
Mocht het inbrengen van grond te duur blijken, dan is winst te behalen uit het verondiepen van gedeeltes van de oeverzones. Dit wordt in de volgende paragraaf besproken.

Verondiepen oeverzone:

In de huidige situatie zijn in het Ven weinig ondiepe, vis-voedsel producerende gedeelten aanwezig. Voor het aanwezige visbestand spelen ondiepere en begroeide delen van een water een belangrijke rol als paaiplaats en als opgroeigebied voor jonge vis. Omdat veel vissoorten bij voorkeur paaien in ondiep en begroeid water, zal bij een oplopende watertemperatuur in het voorjaar veel paairijpe vis naar deze delen van het water trekken. De begroeide gedeelten vervullen daarnaast een functie als leefgebied voor plantenminnende vissoorten als ruisvoorn en zeelt. Tevens spelen zij een belangrijke rol in de totale voedselproductie van het water, omdat zich in het ondiepere en meer begroeide water relatief veel visvoedsel kan ontwikkelen.
In de komende jaren kan worden getracht om de productie (draagkracht) van het water te verhogen, om een grotere aanwas van vis te verkrijgen. De meest ideale manier om dit te bereiken, is het verondiepen van het water met vruchtbare grond (humusrijke grond of klei) tot een maximale diepte van drie meter. Dit is waarschijnlijk een zeer kostbare maatregel, en daarom waarschijnlijk niet reëel. Door het gedeeltelijk herinrichten van de oevers van het water kan echter eveneens een verhoging van de draagkracht worden bewerkstelligd. Hierbij dient te worden gestreefd naar een toename van de hoeveelheid ondiepe gedeelten en een toename van hoeveelheid waterplanten. Het uitgangspunt is dat iedere meter ondiepe oeverzone dat op deze wijze wordt aangelegd ten goede komt aan de visstand en zodoende als winst kan worden beschouwd Door de vrij steile taludhelling wordt het water vrij snel diep. Om een toename van de hoeveelheid ondiepere en met waterplanten begroeide zones te bewerkstelligen wordt aanbevolen om langs een gedeelte van beide vijvers een ondiep gedeelte aan te leggen. De waterdiepte in dit nieuw te graven deel dient maximaal twee meter te zijn, waarbij de waterdiepte naar de oevers toe langzaam afneemt. Op deze wijze worden brede oeverzones verkregen, die flauw aflopen naar dieper water (taludhelling 1 : 4).
In plaats van zand kan ook schoon puin of basalt aangebracht worden. Het voordeel van basalt (of andere grote stenen) is dat er na het aanbrengen veel ruimte tussen de stenen aanwezig is, waar zich macrofauna kan ontwikkelen en waar kleinere vis (jonge vis maar ook kleine vissoorten) en paling kunnen leven. Naast puin en basalt kunnen kunstmatig dammen of 'riffen' worden aangelegd met de zogenaamde "reef balls". Dit zijn betonnen, in mallen gegoten en aan de onderkant afgeplatte ballen met allerlei holtes en gaten en variërend in doorsnee van 0,3 tot 1,35 meter. Door het groepsgewijs aanbrengen van de reef balls zal een groot beschut gebied voor vis worden verkregen. Ook kunnen oude rioolbuizen voor dit doel gebruikt worden. 

Evaluatie onderzoek:

Door middel van een hengelvangstregistratie kan de ontwikkeling van de visstand in de komende jaren worden gevolgd. Eventueel kan over vier tot zes jaar weer een visserijkundig onderzoek worden uitgevoerd, om opnieuw de samenstelling en kwaliteit van de visstand vast te leggen. Er kan dan worden bekeken of aanvullende maatregelen wenselijk zijn.

Visserijkundig onderzoek HSV ’t Alvertje van vijver 4. 

Op dinsdag 5-11-2013, heeft de Hengelsportvereniging ’t Wanssums Ven uit Oostrum hun nieuwste vijver aan een visserijkundig onderzoek onderworpen.

Drie leden van de vereniging volgen een cursus Vijverbeheer. Na de theorie in Bilthoven, het huiswerk om alle gegevens in een fact sheet te zettenen, het meten van de waterdieptes, het meten van het zuurstof gehalte, de hoeveelheid en soorten waterplanten en oeverbeplanting was het vandaag de beurt om de vijver af te vissen met een elektrische stok en met een sleepnet. Boven alle verwachting viel het met het weer bijzonder mee. Het was droog, 5gr C en er viel gelukkig geen regen.

De mensen uit Blithoven waren al vroeg aan de slag. Een ploeg ging met de elektrische stok en een netje de oeverbeplanting afvissen en een ploeg ging met een groot sleepnet de vijver afvissen. Deze laatste hadden het heel erg moeilijk omdat de vijverbodem heel erg grillig is en heel veel grind bevat. Zo liep het sleepnet geregeld vast op de bodem. Ook de vangsten vielen met het sleepnet enorm tegen. Een paar grote brasems en windes, een grote roofblei en wat kleinere vis zoals pos, voorns en baarsjes. De oever bevissing toonde veel meer resultaat en zo werden er heel veel kleine baarsjes en voorntjes gevangen maar ook heel veel jong broed van zeelt en brasem. Een bijzondere gast was wel de blauwband die mogelijk met de visuitzettingen in de vijver erbij is gekomen en natuurlijk de enorme roofblei van bijna 80 cm. Andere vangsten waren pos, zonnebaars, hybriden (kruising tussen voorn en brasem of blei) en kruiskarpers.

Naast wat leden van de vereniging die waren komen kijken was er ook belangstelling van andere verenigingen uit de omgeving en van Sportvisserij Limburg. De schoolklassen die in september een visles hadden gehad waren wel uitgenodigd maar konden helaas niet aanwezig zijn omdat de school aan een plotselinge schoolinspectie werd onderworpen.
In de lunch was er voor een heerlijke kop erwtensoep gezorgd.

Nu maar het rapport afwachten
Enkele foto's:
                                                                                            

                                                

Copyright: het Alvertje Oostrum 2013
Foto's en tekst: Theo Hendriks

Copyright: het Alvertje Oostrum 2006